Το σπήλαιο του Μελιδονίου ή Γεροντόσπηλος βρίσκεται 28 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης του Ρεθύμνου και 2 χιλιόμετρα από το ομώνυμο χωριό. Είναι ένα εντυπωσιακό σπήλαιο με μεγάλη αρχαιολογική, ιστορική και σπηλαιολογική αξία.
Στα αρχαία χρόνια, υπήρξε ένα από τα τέσσερα λατρευτικά σπήλαια τα Κρήτης. Στην νεολιθική και μινωική εποχή, εδώ λατρευόταν ο γίγαντας Τάλως, ένα προϊστορικό χάλκινο ρομπότ που προστάτευε την Κρήτη και ήταν δώρο του Θεού Δία στο βασιλιά Μίνωα. Αργότερα, κατά την Ρωμαική εποχή, ο Τάλως συνδέθηκε με τον θεό Ερμή και το σπήλαιο έγινε τόπος λατρείας και θυσίας για τον Τάλεο Ερμή. Στο μουσείο Ρεθύμνου εκτίθενται νεολιθικά εργαλεία και αγγεία και αρχαιολογικά ευρήματα από το σπήλαιο που χρονολογούνται από τη μέση μινωική περίοδο, όπως ειδώλια, λυχνάρια και ένας διπλός χάλκινος πέλεκυς.
Το σπήλαιο έπαιξε τραγικό ρόλο στην Κρητική Επανάσταση, καθώς τον Οκτώβριο του 1823 , 370 κάτοικοι του γειτονικού χωριού κατέφυγαν και οχυρώθηκαν εκεί. Οι Τούρκοι τους ζήτησαν να παραδοθούν και μετά από πολιορκία τριών μηνών, έκλεισαν τις εξόδους με κλαδιά, τους έβαλαν φωτιά και τα 370 άτομα βρήκαν τραγικό θάνατο. Στην είσοδο του σπηλαίου υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι ,όπου, κάθε χρόνο, γίνεται δοξολογία για τα θύματα της σφαγής.
Η αψιδωτή είσοδος του σπηλαίου οδηγεί στην κεντρική αίθουσα που είναι πολύ μεγάλη, διαστάσεων 50 μέτρων επί 30 και εντυπωσιακή με τεράστιους σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Ονομάζεται η Αίθουσα των Ηρώων. Σε αυτήν φιλοξενείται το οστεοφυλάκιο με τα οστά των Ηρώων από τη σφαγή της Κρήτης του 1824.
Ο διάδρομος μετά την κεντρική αίθουσα οδηγεί σε ένα σταυροδρόμι. Ο διάδρομος δεξιά οδηγεί στην Αίθουσα Πάσλευ, διαστάσεων 40 μέτρων επί 5, και ύψους 16 έως 25 μέτρων. Η αίθουσα πήρε το όνομα της από τον Άγγλο εξερευνητή Robert Pashley, που επισκέφτηκε το σπήλαιο το 1834 και κατέγραψε τη σφαγή. Οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες εδώ προσφέρουν ένα μοναδικό θέαμα. Η επόμενη αίθουσα είναι η αίθουσα των βράχων με τους ογκώδεις βράχους. Ένας στενός διάδρομος οδηγεί στο θάλαμο της καταβόθρας, ενός υπόγειου φυσικού αγωγού που διοχετεύει τα νερά του σπηλαίου . Ο διάδρομος τελειώνει στο Υπερώον. Στην επιστροφή για την κεντρική Αίθουσα, στα αριστερά, στον αρχικό διάδρομο βρίσκεται η αίθουσα των Παραπετασμάτων , όπου οι μεγαλοπρεπείς σχηματισμοί των βράχων μοιάζουν με κουρτίνες και οι σταλακτίτες και σταλαγμίτες είναι μαγευτικοί.
Μια επίσκεψη στο σπήλαιο, σίγουρα, αξίζει. Το σπήλαιο είναι ανοιχτό, το καλοκαίρι , καθημερινά από τις 9.00 έως τις 19.00. Από τις 15 Οκτωβρίου μέχρι τις 18.00. Το Χειμώνα είναι ανοιχτό κάθε Σάββατο και Κυριακή από τις 10.00 έως τις 16.00. Το εισιτήριο για τους ενήλικες κοστίζει 4 ευρώ και 3 ευρώ για συνταξιούχους και φοιτητές.
(περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)
