Το κρητικό μέλι έχει μια πολύ πλούσια ιστορία που μας πηγαίνει χιλιάδες χρόνια πίσω, τότε που ο Μινωικός πολιτισμός άκμαζε στο νησί. Οι Μινωίτες το θεωρούσαν δώρο των θεών και το χρησιμοποιούσαν στο φαγητό τους αλλά και στη θεραπεία προβλημάτων υγείας. Αγαπούσαν τις μέλισσες και τις απεικόνιζαν σε αγγεία, πινακίδες και πιθάρια μελιού σε κοσμήματα και σε πολυάριθμες τοιχογραφίες. Ακόμα και η φορεσιά της Μινωίτισσας γυναίκας έχει 7 ζώνες όπως η κοιλιά της Κρητικής Μέλισσας. Ένα αρχαιολογικό εύρημα από απόσπασμα στη Γραμμική Β αναφέρει ακριβώς τη λέξη ΜΕΛΙ , όπως την χρησιμοποιούν οι Έλληνες σήμερα.
Από την εποχή του Μινωικού πολιτισμού μέχρι σήμερα η Κρήτη παράγει συνεχώς μέλι. Η παραγωγή του μελιού έχει περάσει από γενιά σε γενιά και πραγματοποιείται με φυσικό τρόπο. Οι μελισσοκόμοι στην Κρήτη παράγουν μικρές ποσότητες μελιού επιλέγοντας το καλύτερο νέκταρ από τη μεγάλη ποικιλία της χλωρίδας του νησιού. Οι παραγωγοί αποφεύγουν τις υψηλές θερμοκρασίες που λειτουργούν καταστροφικά για τις βιταμίνες. Η χειροτεχνική αυτή προσέγγιση στην παραγωγή μελιού έχει οδηγήσει σε ένα προϊόν που δεν μοιάζει με κανένα. Το κάθε βάζο κρητικού μελιού είναι μοναδικό.
Η κρητική μέλισσα apis mellifica adamis έχει μικρό σώμα με χρσυσοχάλκινο χρώμα, είναι επιθετική και ανθεκτική σε πολλές ασθένειες. Είναι γνωστή για την παραγωγή μερικών από τα καλύτερα μέλια του κόσμου. Η πλούσια και ποικιλόμορφη φυτική ζωή στην Κρήτη συμβάλει στην εξαιρετική ποιότητα του μελιού. Ανθοφόρα φυτά, όπως το θυμάρι, το δεντρολίβανο, αγριολούλουδα και εσπεριδοειδή παρέχουν στις μέλισσες το θρεπτικό τους νέκταρ και τις βοηθούν να φτιάξουν ένα μέλι πλούσιο σε γεύση, άρωμα και θρεπτικά συστατικά. Επίσης το ζεστό κλίμα του νησιού επιτρέπει τη συλλογή νέκταρ και γύρης σχεδόν όλο το χρόνο.
Το κρητικό μέλι είναι νόστιμο και θρεπτικό. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, είναι καλή πηγή B, C και Ε βιταμινών και μετάλλων, ασβεστίου μαγνησίου και καλίου. Δίνει ενέργεια με τη γλυκόζη και φρουκτόζη που περιέχει και έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, κατάλληλο για άτομα με διαβήτη.
Το μέλι χρησιμοποιείται πολύ στην κρητική κουζίνα και σε αλμυρές και σε γλυκές συνταγές. Χρησιμοποιείται σε ντρέσινγκ, μαρινάδες και σάλτσες. Η γλυκιά γεύση του μελιού συμπληρώνει την αλμυρή γεύση του τυριού και δημιουργεί μια τέλεια ισορροπία γεύσεων. Οι μυζηθρόπιτες είναι ένα είδος τυρόπιτας και αποτελούν βασικό στοιχείο της κρητικής κουζίνας. Φτιάχνονται με διάφορα τυριά, και σε πολλές παραλλαγές όπως με μυζήθρα, φέτα ή γραβιέρα. Τηγανίζονται και προσφέρονται ως επιδόρπια. Συνδυάζονται με μέλι, και αυτές οι αλμυρές πίτες γίνονται ακαταμάχητα απολαυστικές. Οι κρητικοί τις απολαμβάνουν πάντα με μία ρακή.
Δυστυχώς, στις μέρες μας, η κλιματική αλλαγή και η ασυλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων έχουν επηρεάσει τη συμπεριφορά των μελισσών. Έχει χαθεί ο συγχρονισμός επειδή τα φυτά ανθίζουν νωρίτερα. Οι μέλισσες μεταφέρουν στην φωλιά τους τη μολυσμένη από φυτοφάρμακα γύρη και έτσι απειλούνται από αφανισμό. Ψήφισμα του ΟΗΕ το 2017 τόνισε την ανάγκη να προστατευτούν οι μέλισσες παγκοσμίως, καθώς συνδέονται άμεσα με την επιβίωση μεγάλου μέρους του ανθρώπινου πληθυσμού.
( περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)
