Το δίκτυο Natura 2000 είναι το βασικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Είναι ένα δίκτυο περιοχών, γνωστές ως Ειδικές Ζώνες διατήρησης, για την προστασία περίπου 1500 σπάνιων φυτών και ζώων και 230 τύπων οικοτόπων. Οι περιοχές αυτές είναι οικολογικά πολύτιμες με πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για την τοπική κοινωνία.
Τα κράτη της Ε.Ε. υποχρεούνται να λαμβάνουν θετικά μέτρα για τη διατήρηση συγκεκριμένων ειδών και την αποκατάσταση οικοτόπων. Επίσης, πρέπει να παίρνουν μέτρα για την αποφυγή δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να ενοχλήσουν τα είδη αυτά ή να καταστρέψουν τους οικοτόπους. Παράλληλα, πρέπει να εξασφαλίζεται η συμβατότητα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων , όπως η δασοκομία, η αλιεία, η γεωργία και ο τουρισμός σε αυτές τις περιοχές.
Στην Ελλάδα, το δίκτυο Natura 2000 αποτελείται από 446 περιοχές, οι οποίες καλύπτουν το 28% της χερσαίας και το 20% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας. Σε αυτές τις περιοχές προστατεύονται 147 είδη πουλιών και 89 διαφορετικού τύπου οικότοποι. Στην Κρήτη, 53 περιοχές έχουν ενταχθεί στο δίκτυο με συνολική επιφάνεια 141.318 εκτάρια.
Οι περιοχές που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, στα Χανιά, είναι η Ήμερη και Άγρια Γραμβούσα και όλη η τριγύρω περιοχή, το Ελαφονήσι, με τη παραλία της Χρυσοσκαλίτισσας, ο Εθνικός δρυμός Σαμαριάς, η παραλία της Γεωργιούπολης με τη λίμνη Κουρνά, η χερσόνησος Ροδωπού στο Μάλεμε, τα Τοπόλια και η γύρω περιοχή, τα Λευκά Όρη , το Φρε, ο Καλλικράτης με την παράκτια ζώνη, η Γαύδος και η Γαυδοπούλα.
Στην κεντρική Κρήτη, η Νήσος Ντία, ο Γιούχτας, τα Αστερούσια Όρη, ο Ψηλορείτης, η κορυφή Κέδρος, ο Ομαλός Βιάνου, το φαράγγι Σεληνάρι στο Βραχάσι, το Βρωμονερό στον Κρουσώνα, το Πρασσανό φαράγγι με τις εκβολές του Γεροπόταμου, και η Πρέβελη με την ευρύτερη περιοχή ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000.
Στην Ανατολική Κρήτη οι νήσοι Χρυσή και Κουφονήσι, η μονή και το φαράγγι Καψά, το όρος Θρυπτή, η περιοχή της Ζάκρου, και το βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης με το ακρωτήριο Σίδερο και την παραλία Βάι έχουν ενταχθεί στο δίκτυο.
Όλες αυτές οι περιοχές ξεχωρίζουν για τα τοπία φυσικού κάλλους, τη γεωλογική σπουδαιότητα τους, και για την αρχαιολογική και ιστορική τους αξία. Πολλά ενδημικά φυτά φύονται εδώ όπως ο Δίκταμος (Origanum dictamus), τα πλατάνια (platanus orientalis), οι πικροδάφνες (Nerium oleanda), ο σφένδαμος (Acer sempervirens),τα φρύγανα (Berberis cretica) και πολλά άλλα είδη, πολλές φορές ενδημικά μόνο σε μία περιοχή. Πολλά πτηνά, όπως οι Μαυροπετρίτες ( Falco eleonorae), οι γυπαετοί (Gypaetus barbatus), και τα όρνια (Gyps fulvus) βρίσκουν καταφύγιο εδώ. Επίσης, ανάλογα την περιοχή, φώκιες (monachus monachus), χελώνες (caretta caretta), νεροχελώνες (Mauremis rivulat), κρητικοί αγριόγατοι, αγριοκούνελα, σπάνια σαλιγκάρια, σκαθάρια και σαύρες έχουν εδώ τις φωλιές τους.
Οι περιοχές του Δικτύου Natura 2000 αποτελούν τα τελευταία καταφύγια για την άγρια ζωή στην Κρήτη. Η βιοποικιλότητα είναι υπόθεση όλων μας και δεν αφορά μόνο τους λάτρεις της φύσης. Επίσης, η ένταξη μιας περιοχής στο δίκτυο αποτελεί εγγύηση για την ευημερία των κατοίκων καθώς ένα υγιές οικοσύστημα διασφαλίζει κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.
(περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)
