Το Φόδελε βρίσκεται 30 χιλιόμετρα δυτικά του Ηρακλείου στο μέσο μιας κατάφυτης κοιλάδας. Χαρακτηρίζεται από την μακραίωνη παραγωγή εσπεριδοειδών. Τα πορτοκάλια του είναι φημισμένα σε όλη την Κρήτη και από τα νοστιμότερα του νησιού. Το Φόδελε πήρε το όνομα του από τον πρώτο κάτοικο του το 13ο αιώνα. Από τότε , το χωριό αναφέρεται σε απογραφές συνεχώς.
Το χωριό συνδέθηκε με το μεγάλο ζωγράφο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός και με το ισπανικό προσωνύμιο EL GRECO, γεννήθηκε στο Φόδελε το 1541. Ήταν ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της Ισπανικής Αναγέννησης. Αρχικά, ανήκε στην Κρητική Σχολή Αγιογραφίας που αναπτύχθηκε τον 15ο αιώνα. Οι αγιογράφοι ζωγράφιζαν φορητές, κυρίως, εικόνες βάση των πρότερων βυζαντινών πρότυπων με Δυτικές επιρροές. Στη Βενετία υιοθέτησε την τέχνη της ελαιογραφίας, ζωγραφίζοντας πλέον σε μουσαμά , εγκαταλείποντας το ξύλο. Στη Ρώμη, οι πίνακες του ακολούθησαν τα αναγεννησιακά πρότυπα του 16ου αιώνα , ειδικότερα στην απόδοση του φωτός και την έμφαση στα χρώματα. Στην Ισπανία, στο Τολέδο, διακρίθηκε για τις θρησκευτικές του συνθέσεις και προσωπογραφίες. Η απογραφή που συνέταξε ο γιος του μετά τον θάνατο του, το 1614, αναφέρεται σε 143 ολοκληρωμένους πίνακες, 45 γύψινα ή πήλινα προπλάσματα, 150 σχέδια, 30 σχέδια για ρεταμπλ και 200 χαρακτικά έργα. Παρόλο που για μια περίοδο 400 ετών μετά το θάνατό του, το έργο του δεν εκτιμήθηκε, σήμερα θεωρείται πρόδρομος του εξπρεσιονισμού και ‘ όχι μόνο μοντέρνος αλλά και αρκετά βήματα μπροστά.’
Το μουσείο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου βρίσκεται μόλις ένα χιλιόμετρο από το κέντρο του χωριού και φιλοξενείται στο σπίτι που φέρεται να είναι εκείνο που γεννήθηκε ο μεγάλος Κρητικός ζωγράφος. Είναι ένα αναστηλωμένο πέτρινο κτίριο και είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μουσεία στην Κρήτη. Στην είσοδο του δεσπόζει η προτομή του σπουδαίου Κρητικού. Μέσα στο μουσείο βρίσκονται 24 αντίγραφα σε μορφή slides, ένα εργαστήρι ζωγραφικής και δύο αυθεντικά έργα του καλλιτέχνη, τα μοναδικά στην Κρήτη. Διαθέτει φυλλάδια ενημέρωσης του κοινού σε 5 γλώσσες και λειτουργεί κάθε μέρα από τις 9 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα.
Στον προαύλιο χώρο του Μουσείου λειτουργεί ένα μικρό καφενείο όπου ο επισκέπτης μπορεί να χαλαρώσει κάτω από αιωνόβια δέντρα. Μπορεί, επίσης, να επεξεργαστεί το πετρόκτιστο πηγάδι με το μεταβυζαντινό μηχανισμό άντλησης νερού.
Απέναντι από το μουσείο , βρίσκεται ο Ναός Των Εισοδίων της Θεοτόκου. Είναι μια πανέμορφη εκκλησία χτισμένη πάνω σε παλαιοχριστιανική βασιλική του 6ου αιώνα από την οποία σώζεται ένα τμήμα εξωτερικών τοίχων, δύο πεσσοί και το βαπτιστήριο. Στο εσωτερικό του ναού, οι τοιχογραφίες στη δυτική πλευρά του χρονολογούνται τον 11ο αιώνα, στη νότια το 14ο και στη βόρεια σε πυκνή παράταξη βρίσκεται η τοιχογραφία μια σειράς από ολόσωμους αγίους και μάρτυρες με τους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη να ξεχωρίζουν.
(Περισσότερα άρθρα στο www.gomega.gr)
