Ο Λαβύρινθος ήταν ένα μυθικό ανάκτορο στην Μινωική Κρήτη με ποικίλες διακλαδώσεις, εισόδους και εξόδους. Κατασκευάστηκε από τον Δαίδαλο, θρυλικό τεχνίτη και μηχανικό για λογαριασμό του μυθικού βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα, για να φυλακίσει το μυθικό τέρας Μινώταυρο, ο οποίος είχε κεφάλι ταύρου και σώμα ανθρώπου. Ήταν τόσο περίπλοκος που ακόμα και ο Δαίδαλος, ο εμπνευστής του, δυσκολεύτηκε να βρει την έξοδο.
Κατά τη μυθολογία, η πόλη της Αθήνας είχε χάσει στον πόλεμο με την Κρήτη και οι Αθηναίοι αναγκάστηκαν να στέλνουν 7 νέους και 7 νέες κάθε χρόνο για θυσία στον Μινώταυρο. Ο γιος του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, ο Θησέας, αποφάσισε να πάει στην Κρήτη να σκοτώσει τον Μινώταυρο. Η κόρη του Μίνωα, η Αριάδνη, του έδωσε ένα κουβάρι με κλωστή, για να μην χάσει το δρόμο του και ο Θησέας κατάφερε να βρει και να σκοτώσει τον Μινώταυρο. Στην επιστροφή του για τη Αθήνα, οι σύντροφοι του ξέχασαν να αλλάξουν τα μαύρα πανιά του πλοίου που τους μετέφερε και ο πατέρας του Θησέα, Αιγέας, βλέποντας τα μαύρα πανιά από μακριά, νόμιζε πως ο Θησέας σκοτώθηκε και έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε. Από τότε η θάλασσα αυτή ονομάστηκε Αιγαίο Πέλαγος.
Ο Λαβύρινθος ήταν ένα πολύπλοκο υπόγειο οικοδόμημα με στενούς ελικοειδείς διαδρόμους. Οι διάδρομοι αυτοί επέστρεφαν σε ένα συνεχές αδιέξοδο. Οι εισερχόμενοι στο Λαβύρινθο περιφέρονταν στους διαδρόμους και έκαναν μια επαναληπτική διαδρομή χωρίς ποτέ να μπορούν να βρουν την έξοδο. Το σχήμα του Λαβύρινθου έχει αποτυπωθεί , κατά το πέρασμα των αιώνων σε θραύσματα κεραμικών, χαράξεις βράχων, κρητικά νομίσματα, ψηφιδωτές εικόνες, χαλκογραφίες, χάρτες, ακόμα και χαρτονομίσματα. Επηρέασε την αρχιτεκτονική στην Ευρώπη , και κυρίως στις χώρες της Βαλτικής, όπου χτίστηκαν πολλοί πέτρινοι λαβύρινθοι, και την αρχιτεκτονική κήπων, ήδη, από το μεσαίωνα.
Κάποιοι πιστεύουν ότι ο Λαβύρινθος συμβολίζει την ανθρώπινη διάνοια με την πολυπλοκότητα του. Οι ελικοειδείς διάδρομοι συμβολίζουν την σπειροειδή εξέλιξη της Δημιουργίας και της εγκεφαλικής λειτουργίας και ανατομίας. Το ταξίδι στο κέντρο του Λαβύρινθου και το ξεδίπλωμα του μίτου της Αριάδνης μπορεί να σημαίνει το ταξίδι στο κέντρο της ύπαρξης μας και της κατανόησης της φύσης μας.
Στις μέρες μας, η θέση του Λαβύρινθου είναι υπό αμφισβήτηση. Οι ανασκαφές στην Κνωσσό, από το 1879 με τον Μίνωα Καλοκαιρινό, έως το 1900 με τον Άρθουρ Έβανς, αποκάλυψαν ένα δαιδαλώδες κτίριο, με μεγάλα τμήματα αφιερωμένα στη λατρεία των Μινωιτών και με επιγραφές στις πινακίδες της γραμμικής Β, και έπεισαν τους ιστορικούς της εποχής ότι εκεί βρισκόταν ο Λαβύρινθος. Ωστόσο, στις μέρες μας, το σπήλαιο της Γόρτυνας, ένα δαιδαλώδες δημιούργημα της φύσης, 51 χλμ από το Ηράκλειο, διεκδικεί το τίτλο του λαβύρινθου με τις τεράστιες αίθουσες, διαδρόμους και διακλαδώσεις συνολικού μήκους πάνω από 2,500 μ. Για να ανατραπεί η πεποίθηση ότι ο Λαβύρινθος ταυτίζεται με την Κνωσσό, θα πρέπει μια σοβαρή αρχαιολογική μελέτη στη Γόρτυνα που να αποδείξει ότι, όντως, ο Λαβύρινθος ήταν εκεί.
Ένα είναι σίγουρο, ο μύθος του Λαβύρινθου δεν θα σταματήσει ποτέ να συναρπάζει και να εξάπτει την φαντασία.
(Περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)
