Μουσικά όργανα της Κρήτης | Travel Guide | Ενοικίαση αυτοκινήτου στο αεροδρόμιο Ηρακλείου
Mobile menu hamburger button
Μουσικά όργανα της Κρήτης

Τα μουσικά όργανα της Κρήτης έχουν ξεχωριστή θέση στην κρητική παράδοση. Σε αναπαραστάσεις γλυπτών και κεραμικών που βρέθηκαν στην Κνωσσό και αλλού, απεικονίζονται χορευτές να χορεύουν κυκλικά γύρω από το λυράρη. Αλλού απεικονίζονται αυλοί, βούκινα και σάλπιγγες.

Ακόμα και στις μέρες μας, η μουσική παίζει ένα μεγάλο ρόλο στη ζωή των Κρητικών.  Σε όλες τις κοινωνικές και οικογενειακές εκδηλώσεις, οι Κρητικοί παίζουν τα παραδοσιακά τους όργανα , γλεντούν και τραγουδούν. Επίσης, πολλοί κρητικοί καλλιτέχνες ηχογραφούν τη μουσική τους. Τα κυριότερα όργανα που χρησιμοποιούνται στις εκδηλώσεις και στις ηχογραφήσεις  είναι η λύρα, το λαούτο, το βιολί και το μαντολίνο.

Η αχλαδόσχημη λύρα είναι το κατεξοχήν μουσικό όργανο της Κρήτης. Είναι το πιο δημοφιλές μουσικό όργανο στην Κρήτη και είναι παραλλαγή της βυζαντινής λύρας. Στηρίζεται στα πόδια του λυράρη και παίζεται με τον λυράρη είτε καθιστό είτε όρθιο.  Έχει συνήθως 3 χορδές, κατασκευασμένες από έντερο ή μέταλλο, σε νότες Σολ-Ρε-Λα και παίζεται με δοξάρι που τρίβεται πάνω στις χορδές του. Μικρά σφαιρικά κουδουνάκια, που έχουν κρεμαστεί στο δοξάρι, μεταμορφώνονται, με το παίξιμο, σε δεύτερο όργανο ρυθμικής και αρμονικής συνοδείας.

Το λαούτο χρησιμοποιείται, συνήθως, ως συνοδεία στη λύρα. Ωστόσο, οι σολιστικές του δυνατότητες είναι πολύ μεγάλες, οπότε, πολλές φορές, το συναντάμε μόνο του ή σε ζευγάρια. Υπάρχουν σπουδαίοι κρητικοί καλλιτέχνες που είναι δεξιοτέχνες στο λαούτο. Το ηχείο του λαούτου είναι κυκλικό και κατασκευάζεται από λεπτά κυρτά σανίδια κέδρου ή πεύκου που τα κλείνει μια λεπτή σανίδα ξύλου. Έχει 8 χορδές, δηλ. 4 ζευγάρια που αντιστοιχούν στις νότε Σολ-Ρε-Λα-Μι. Παίζεται με χειροποίητη πένα και γενικά, το κούρδισμα του είναι δύσκολο.

Το βιολί άρχισε να χρησιμοποιείται στην Κρήτη τα τέλη του 16ου αιώνα. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 ήταν το πιο δημοφιλές μουσικό όργανο. Τότε, κάποιοι ραδιοφωνικοί παραγωγοί το θεώρησαν κλασσικό όργανο και όχι παραδοσιακό,  όπως η λύρα, και σταμάτησαν να το παρουσιάζουν στις εκπομπές τους. Σπουδαίοι λυράρηδες άρχισαν να επικρατούν στη μουσική συνείδηση του τόπου και η λύρα να γίνεται πιο δημοφιλής. Δυστυχώς, το βιολί παραμελήθηκε και παλιοί σκοποί που είχαν την ατυχία να παίζονται με βιολί δεν καταγράφηκαν ποτέ.

Η εμφάνιση του μαντολίνου χρονολογείται το 17ο αιώνα, την εποχή της Ενετοκρατίας. Στις αρχές του 2ου αιώνα χρησιμοποιούταν ως όργανο συνοδείας της λύρας. Ενισχύθηκε η θέση του ως όργανο μελωδίας και οι σημερινοί ερμηνευτές το χρησιμοποιούν περισσότερο.

Υπάρχουν και άλλα παραδοσιακά όργανα που είναι ιδιαίτερα αγαπητά. Η ασκομαντούρα είναι ένα πνευστό, ποιμενικό όργανο και αποτελείται από το ξύλινο μέρος, σαν αυλό, που έχει 5 τρύπες από τη μια μεριά και 5 τρύπες από την άλλη. Το ξύλινο μέρος ακολουθεί ένας ασκός φτιαγμένος από δέρμα κατσίκας. Το κρητικό νταούλι είναι ένα μικρό τύμπανο. Η κιθάρα χρησιμοποιείται σε περιοχές του Λασιθίου και συνοδεύει, κυρίως, το βιολί. Η οκτάσχημη βιολόλυρα, ένας συνδυασμός βιολιού και λύρας, δημιουργήθηκε για να αποκτήσει η λύρα τις τεχνικές δυνατότητες του βιολιού, όμως δεν χρησιμοποιείται πολύ πλέον .

(Περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)