- Η ελιά ήταν το ΄Ιερό Δέντρο΄ της πόλης της Αθήνας. Σύμφωνα με το μύθο, η θεά Αθηνά πρόσφερε την ελιά στους Αθηναίους για να κερδίσει στον ανταγωνισμό της με το Θεό Ποσειδώνα για το ποιος θα έδινε το όνομα του στην πόλη. Και σήμερα, ο Κλάδος Ελαίας είναι το σύμβολο ειρήνης, δύναμης και ζωής.
- Το έπαθλο για τους νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ένα στεφάνι από φύλλα ελιάς.
- Λέγεται ότι η συστηματική καλλιέργεια της ελιάς ξεκίνησε στην Κρήτη και έχει επηρεάσει την οικονομία, τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής των κατοίκων του νησιού.
- Η καλλιέργεια της ελιάς στην Κρήτη χρονολογείται από την εποχή του λίθου και συνεχίζεται χωρίς διακοπή από τα μινωικά χρόνια μέχρι σήμερα. Πολλά αρχαιολογικά ευρήματα όπως παραστάσεις μινωικών αγγείων και τοιχογραφιών, μεγάλα πιθάρια αποθήκευσης ελαιόλαδου, εγκαταστάσεις στοιχειωδών ελαιουργείων και ελαιοπιεστηρίων, λύχνοι κ.α., γραπτές μαρτυρίες και τεράστια ελαιόδεντρα χιλιάδων ετών βεβαιώνουν την ανάπτυξη της ελαιοκομίας στο νησί
- Η παλαιότερη ζωγραφιά ελιάς είναι 3,700 ετών και βρέθηκε στην Κνωσσό.
- Στις ανασκαφές στο παλάτι της Ζάκρου ανακαλύφθηκαν ελιές αναλλοίωτες για 3,500 χρόνια.
- Οι ελιές ζουν εκατοντάδες χρόνια. Υπάρχουν ελιές στην Κρήτη που είναι υπεραιωνόβιες όπως η μνημειακή ελιά του Αζοριά, στο Καβούσι Ιεράπετρας, 3300 ετών, η μνημειακή ελιά Βουβών στα Χανιά,3000-5000 ετών που ακόμα καρποφορεί, κ.α.
- Η ελιά μπορεί να ξαναβλασταίνει , ακόμα κι αν κοπεί ή καεί.
- Οι ελιές μπορούν να επιβιώνουν και να είναι παραγωγικές μέχρι τα 750 μέτρα υψόμετρο.
- Υπάρχουν πάνω από 30,000,000 ελαιόδεντρα στην Κρήτη.
- Χρειάζονται 3 με 7 κιλά ελιές για ένα κιλό λάδι και ένα δέντρο παράγει 12 κιλά λάδι κάθε δεύτερο χρόνο.
- Οι ελιές μαζεύονται το χειμώνα , οι άγουρες ελιές έχουν πράσινο χρώμα ενώ οι ώριμες μωβ ή μαύρο.
- Στο παρελθόν οι ελιές μαζεύονταν μια-μια με το χέρι, σήμερα υπάρχουν ηλεκτροκίνητα ραβδιστικά και πλαστικά δίκτυα. Οι ελιές μεταφέρονται στα ελαιοτριβεία όπου πραγματοποιείται η σύνθλιψη και η εξαγωγή του λαδιού. Το ελαιόλαδο που παράγεται εδώ είναι μοναδικό σε θρεπτικά συστατικά στοιχεία και γεύση. Εξαιρετικές είναι και οι επιτραπέζιες ελιές.
- Για να ξεπικρίσουν τις βάζουμε στο νερό με αλάτι και λεμόνι για 15 ημέρες, οι σταφιδολιές, εξαιτίας ενός μύκητα, μπορούν να καταναλωθούν άμεσα.
- Το μουσείο Ελιάς και Λαδιού, στο Βατόλακκο Χανίων, 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Χανίων εκθέτει μια πλούσια συλλογή από οικιακά σκεύη, που χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή λαδιού και ένα παλαιό ελαιοτριβείο με το ζωοκίνητο ελαιόμυλο. Εξιστορεί τον τρόπο που εργάστηκαν γενιές και γενιές αλλά και αναδεικνύει τη θέση που είχαν στην ζωή των ανθρώπων όλα αυτά τα αντικείμενα.
(περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)
