Τα Αστερούσια Όρη είναι η νοτιότερη οροσειρά της Ευρώπης και βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού Ηρακλείου σε απόσταση 65 χιλιομέτρων από το Ηράκλειο. Καταλαμβάνει την περιοχή νότια από τους Αγίους Δέκα και τον Πύργο μέχρι το νότιο Κρητικό Πέλαγος. Η υψηλότερη κορυφή είναι ο Κόφινας στα 1231 μέτρα.
Τα βουνά αυτά είναι ιδιαίτερα άγονα και το τοπίο σεληνιακό εξαιτίας της έντονης υπερβόσκησης, των πυρκαγιών και τη διάβρωση. Η μοναδική βλάστηση είναι αραιά φρύγανα και μακία, τυπικός Μεσογειακός θαμνότοπος. Στα νότια, και όπου δεν φτάνουν οι γίδες, υπάρχουν μικρές συστάδες από κρητικά πεύκα και κυπαρίσσια. Στα ανατολικά του Κόφινα υπάρχουν μικρά καλλιεργημένα οροπέδια με μικρά εγκαταλελειμμένα χωριά. Τα βουνά έχουν μεγάλη οικολογική σπουδαιότητα. Σπουδαία αρπακτικά , όπως ο γυπαετός ( Gypaetus barbatus) ή κοκκαλάς, το όρνιο (Gypus fulvus) , ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos),ο σπιζαετός ( Hieraatus fasciatus) , ο πετρίτης (Falco peregrinus)και ο μαυροπετρίτης (Falco eleonarae) ζουν εδώ.
Στη νότια πλευρά των Αστερούσιων, οι πλαγιές είναι πολύ απότομες και καταλήγουν σε γκρεμούς και σπηλιές , διασχίζονται από διαδοχικά, βαθιά φαράγγια που καταλήγουν σε πανέμορφες παραλίες. Ανάμεσα σε πολλές παραλίες, σχηματίζονται επιβλητικοί κατακόρυφοι γκρεμοί με όμορφους ραβδωτούς σχηματισμούς. Οι παραλίες είναι απόμερες με καταγάλανα νερά και βοτσαλάκι και πολλές είναι προ βάσιμες μόνο με βάρκα. Η αισθητική αξία των Αστερούσιων είναι μεγάλη, καθώς δεν υπάρχει ακόμα νότιος παραλιακός δρόμος που να ενώνει τις παραλίες και έτσι δε υπάρχει μαζικός τουρισμός, μόνο παραδοσιακοί ξενώνες.
Κάθετοι δρόμοι ενώνουν τα χωριά της Μεσσαράς με τις παραλίες. Ωστόσο, οι δρόμοι αυτοί είναι πολλές φορές χωματόδρομοι και, εξαιτίας της μορφολογίας της περιοχής, γεμάτοι στροφές. Από τους Αγίους Δέκα, μπορεί κάποιος να φτάσει στο Λέντα, ένα γραφικό, ήσυχο, παραθαλάσσιο οικισμό, κατάλληλο για οικογένειες. Από τον Πύργο, ο δρόμος οδηγεί στις τρείς Εκκλησιές και από τα Καπετανιανά , στον Τσούτσουρο, παραθαλάσσιοι οικισμοί, αγαπητοί, κυρίως στους ντόπιους. Χωματόδρομοι οδηγούν σε πανέμορφες και ήσυχες παραλίες , όπως το Αγιοφάραγγο, Τρυπητή, Μονή Κουδουμά και Άγιος Νικήτας. Όλες αυτές οι διαδρομές προσφέρουν συγκλονιστική θέα στο Νότιο Κρητικό πέλαγος, είναι όμως αρκετά μακρινές και χρειάζεται αρκετός χρόνος για να τις κάνει κάποιος.
Εξαιτίας της μορφολογίας τους, τα Αστερούσια είναι κατάλληλα για φυσικές δραστηριότητες. Υπάρχει ένα εκτεταμένο δίκτυο 60 οργανωμένων και σηματοδοτημένων μονοπατιών που οδηγούν σε απόμερες παραλίες, κολπίσκους και μοναστήρια, 220 αναρριχητικές διαδρομές διαβαθμισμένης δυσκολίας, ανάμεσα στα Καπετανιανά και το Αγιοφάραγγο και μια μεγάλη ποικιλία γεωτόπων, όπως σχηματισμοί πετρωμάτων, απολιθώματα φυτών, χαράδρες και δυσπρόσιτες πλαγιές. Πολλοί επισκέπτες επιλέγουν διάσχιση φαραγγιών (canyoning), εξερεύνηση σπηλαίων(caving), ορνιθοπαρατήρηση (birdwatching), ιππασία με διαδρομές ακόμα και για αρχάριους, ποδηλασία με 8 διαδρομές, και αλεξίπτωτο πλαγιάς, στην περιοχή του Λέντα από την αερολέσχη Ηρακλείου και συλλόγους ανεμοπτεριστών. Επίσης, η Θαλόρη, ένα παραδοσιακό οικοτουριστικό χωριό στα Καπετανιανά, οργανώνει με τζιπ 4χ4 διαδρομές off-road.
(περισσότερα άρθρα για την Κρήτη στο www.gomega.gr)
